5 kinh nghiệm chuẩn bị cho con từ mầm non vào lớp 1
Trong Hội nghị triển khai nhiệm vụ năm học 2017 - 2018 cấp tiểu học, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phùng Xuân Nhạ đã nói rõ việc cấm dạy chữ cho trẻ trước khi vào lớp 1. TS. Diêu Lan Phương chia sẻ 5 kinh nghiệm của mình dưới góc độ một người mẹ và một giảng viên Văn học.
Kinh nghiệm 1.
Tiếng mẹ đẻ là đầu tiên, quan trọng. Như Mark nói “ngôn ngữ là hiện thực trực tiếp của tư duy”. Cho nên con chúng ta sinh ra ở Việt Nam, những âm thanh đầu tiên tiếp xúc sẽ là tiếng Việt. Tiếng Việt là những định hình đầu tiên về tiếng nói, tư duy, tình cảm và văn hóa của đứa trẻ. Nếu không sử dụng tốt ngôn ngữ này con sẽ bị hạn chế về các phương diện giao tiếp, tiếp thu kiến thức và phát triển tư duy trong giai đoạn đầu đời.
Cho nên, các mẹ lựa chọn thời điểm cho con bắt đầu ngôn ngữ thứ 2 lúc nào là nên căn cứ vào đứa trẻ. Cũng có thể bắt đầu từ rất sớm nếu con tiếp nhận được. Tuy nhiên, có 1 điều là vì mình là cô giáo dạy văn, có CLB cho các bạn nhỏ, thì nhận định chung của mình là tiếng Việt của các con đang ngày càng kém, cả viết và nói, đó là một thực tế khi chúng ta đang ngày càng bận rộn ít dành thời gian cho con, môn Tiếng Việt ở trường học thì có vẻ thiếu thực tế và hiệu quả đang… rất thấp.
Kinh nghiệm 2
Trước khi bước vào lớp 1, về tiếng Việt, chúng ta nên chuẩn bị để con sử dụng thành thục (hực ra trước 3 tuổi càng tốt, vì chúng ta sống trong môi trường Việt ngữ điều này rất dễ dàng). Thành thục là
- 1, có đủ vốn từ đủ để giao tiếp cơ bản;
- 2, diễn đạt được bằng câu;
- 3, hoàn thiện về ngữ âm (không nói lắp, không ngọng…).
Nếu con đã nói tốt tiếng Việt thì các mẹ sẽ yên tâm là con không mấy khi sai chính tả khi vào lớp 1 và con diễn đạt cũng sẽ tốt hơn. Yên tâm để đi lo vấn đề khác.
Kinh nghiệm 3
Bồi dưỡng tiếng Việt cho con như thế nào. Điều này đương nhiên dễ dàng hơn tiếng Anh nhiều.
- Phải dành thời gian giao tiếp, tương tác cùng con (có thể đọc thêm cuốn Những tuyệt chiêu dạy trẻ tư duy của Maria Cheley Fisk, NXB Kim Đồng để biết thêm về các cách nói với con).
- Dẫn con ra ngoài để trải nghiệm thực tế. Trẻ con cần tư duy cụ thể, ra ngoài chúng vừa thoải mái vừa khám phá thêm tri thức.
- Đọc sách (Có thể đọc cho con nghe hoặc thay thế bằng các hình thức khác, các mẹ rất sáng tạo).
- Trẻ mầm non thì thêm tăng cường đọc thơ, đồng dao. Ngoài các bài thơ học ở lớp, nhà mình còn hay ứng tác 2 mẹ con, kiểu: "Chíp à Chíp ơi/ Nếu mà ăn xong? Không lau răng liền? Thì con sâu nó? Chui ngay vào mồm? Nó ăn cái răng/ Nó đục thành lỗ/ Đen sì đen sì? Giống như chị Ếch? Em khóc oe oe? Mẹ ơi đau quá? Con không ăn được...” Con sẽ cười khà khà đọc đi đọc lại.
Kinh nghiệm 4
Các mẹ nhớ hộ mình: Không có ngôn từ nào là trống rỗng. Nghĩa là sự phát triển ngôn ngữ (Việt cũng như Anh) luôn đi kèm với tri thức, đặc biệt nếu chúng ta mong muốn con tiến xa trên con đường học vấn. Cho nên, hãy tăng cường bồi dưỡng tri thức, nội lực bằng các cách khác nhau. Cách này không có mẫu số chung mà các mẹ cần khám phá trên chính con mình.
Kinh nghiệm 5
Về Sách đọc tiếng Việt, bây giờ mà ra hiệu sách chắc chắn nhiều lúc chúng ta lúng túng. Với kinh nghiệm của giáo viên dạy văn (và mình đã cho sinh viên làm khá nhiều đề tài khảo sát văn học thiếu nhi, các vấn đề xuất bản, chuyển thể…), cộng thêm có 2 bạn bé 8 tuổi và 4 tuổi, mình thấy thế này:
Thứ nhất, chúng ta KHÔNG NÊN mua những cuốn chuyển thể từ truyện chữ (nhiều chữ) sang truyện tranh (ít chữ) như các tập truyện tranh Thần thoại Hy lạp, truyện cổ tích thế giới… Đặc biệt CẨN THẬN với truyện cổ tích dịch vì ngôn ngữ dịch rất khó kiểm soát. Trẻ mầm non CHƯA NÊN đọc cổ tích Andecxen vì truyện cổ tích của ông chủ yếu là bi kịch và có tầm triết lý cao, nên để đến cấp 1. Sẽ có rất nhiều truyện được chuyển thể kiểu “Chú lính chì dũng cảm” nhưng nội dung/ kết thúc chả giống gì với tác phẩm của ông. Chúng ta chỉ cho con đọc nội dung chuẩn nhé.
Trước khi viết bài này, mình mới đi lượn một vòng nhà, thống kê lại xem con mình đã đọc gì để chia sẻ với các mẹ. Và đây là DANH SÁCH của bạn bé (viết lộn xộn thôi nhé) để các mẹ tham khảo. Vì nhà nhiều sách tiếng Việt nên con thích đọc tiếng Việt hơn, bây giờ đang khuyến khích tiếng Anh:
- “Những câu chuyện ở trang trại”.
- Bộ “Hành trình biến đổi” (“Sợi bông thích rong chơi”, “Nếp gạo tranh tài”….).
- Bộ truyện Pauli (gồm 8 cuốn như: “Paulli có em gái”, “Paulli bị mất đồ chơi”…).
- “Đồ chơi cho Bi – nô”.
- Bộ truyện “Gấu trắng nhỏ” (Hans de Beer).
- Bộ truyện về nhân vật Bu bu (như “Bu bu vẽ tranh”…).
- Bộ truyện “Ngày tôi gặp” (như “Quả trứng này là của ai”…).
- Bộ “Vừa học vừa chơi” – Rèn nếp sống hay.
- Bộ “Lễ tết quê hương”.
- Bộ “Gà con lon ton”.
- Bộ Rèn luyện kỹ năng (kiểu: “Cún con dạo phố”, “Vòi nước biết khóc”).
- Bộ Làm quen ngôn ngữ (kiểu: “Chú hươu dũng cảm”, “Nhà của bé”….).
- Bộ truyện “Người bạn đầu tiên của tôi”.
- Bộ Ehon Nhật Bản 3 cuốn (“Chiến công đầu tiên của bé Mi”, ….).
- Bộ “Bách khoa toàn thư cho bé”.
- Bộ “Đôi chuột nhỏ dễ thương”.
- Bộ “Chuột típ”.
- Bộ về nhân vật thỏ Let tit.
- Tên của mèo con.
- Thơ dành cho trẻ mầm non.
- Tập Thơ ca, truyện kể, bài hát cho trẻ mầm non (các độ tuổi 3,4; 5,6...). Sách của NXB Giáo dục không đẹp và hơi khó mua nhưng nội dung giáo dục rất tốt.
Tiếng Anh thì bạn ấy đang học Monkey Junior của Việt Nam (bạn ấy rất thích).
TS. Diêu Lan Phương
0 nhận xét | Viết nhận xét
Nhận xét
Viết nhận xét
Họ và tên:Email:
Nhận xét của bạn: